DINXPERLO – Na enkele decennia van afwezigheid is het ‘Rotterdam-bankje’ terug in Dinxperlo. Dit bijzondere geschenk uit 1950, dat Rotterdamse dwangarbeiders schonken als dank voor de hulp die zij tijdens de oorlog ontvingen, is opnieuw een tastbare herinnering aan een bewogen verleden. De terugkeer van het bankje markeert niet alleen een historisch herstel, maar benadrukt ook het zorgvuldig omgaan met herinneringen met aan oorlog en de band met de stad Rotterdam.
Burgemeester Stapelkamp, wethouder Groters, Versluis en Hoven op de nieuwe Rotterdam-bank. – Foto: Eveline Zuurbier
'Herinnering aan moed en solidariteit weer zichtbaar in Dinxperlo'
Voorzitter René Versluis van Stichting Razzia Monument Rotterdam onderstreept het belang van deze herplaatsing: “Als Rotterdammers iets geven, moet je er goed voor zorgen.”
Meerdere mensen zochten elk naar een verdwenen symbool
Jarenlang bleef alleen een gedenkteken over als stille verwijzing naar de geschiedenis achter het Rotterdam-bankje. Een foto uit een privé-archief wees uit dat de oorspronkelijke bank in de jaren vijftig bij een villa stond, op de plek waar nu de rotonde aan het begin van de winkelstraat ligt. De zoektocht naar een manier om dit verdwenen eerbetoon terug te brengen, leidde uiteindelijk tot de herplaatsing van een nieuw exemplaar.
Ook bij bezoekers uit Rotterdam groeide door de jaren heen de vraag naar het bankje. De verdwijning ervan riep reacties op en bracht de historische betekenis opnieuw onder de aandacht. Uiteindelijk kwam de wens om het te herstellen samen met inspanningen om herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog levend te houden.
Ook Johannes Hoven van de Heimatverein Suderwick, uit het aangrenzende Duitse dorp, vroeg zich af waar het monument voor stond: “Ik wandelde dikwijls met de hond en liep langs het gedenkteken. En ik vroeg me af: ‘Wat betekent dat teken?’ Mijn ouders hebben het er nooit over gehad.”
Een duistere geschiedenis en een gebaar van dankbaarheid
De oorsprong van het bankje ligt in de razzia van 10 en 11 november 1944, toen de Duitsers in Rotterdam een massale jacht hielden op mannen en jongens. In totaal werden 52.000 Rotterdammers opgepakt. Sommigen wisten te ontsnappen, maar wie vluchtte, werd zonder pardon neergeschoten.
Versluis beschrijft de gruwelen van die dagen: “Een vrouw werd ‘rücksichtslos’ door haar hoofd geschoten, voor de ogen van haar kinderen.”
Een groot deel van de opgepakte mannen werd per trein gedeporteerd, vaak onder erbarmelijke omstandigheden. Ongeveer 300 Rotterdammers kwamen terecht in het nabijgelegen Suderwick, waar ze onder dwang werkten aan een verdedigingslinie. Ze leden onder ondervoeding, mishandeling en uitputting.
“Het was echt verschrikkelijk,” aldus Versluis.
Ondanks het gevaar verleenden de inwoners van Dinxperlo eendrachtig hulp. Ze boden voedsel, kleding en medicijnen aan de dwangarbeiders, vaak met gevaar voor eigen leven. Als dank voor die moedige steun schonken de overlevenden na de oorlog een bankje aan Dinxperlo.
Herplaatsing: een zorgvuldig proces
Met de komst van een nieuw exemplaar van de boombank is het eerbetoon hersteld. De bank heeft een nieuwe, ruimere plek gekregen, zodat het niet alleen een herinnering is aan het verleden, maar ook een plek waar mensen samen kunnen komen.
Veel Rotterdammers die Dinxperlo bezochten, vroegen zich af waar het bankje was gebleven. Door de jaren heen verdween het oorspronkelijke exemplaar, en alleen het gedenkteken bleef staan. Met de komst van de nieuwe boombank is de herinnering nu hersteld.
“In Rotterdam is vorig jaar aan de Maaskade een monument onthuld,” zegt Versluis. “Dat beeldt een echtpaar uit dat van elkaar is gescheiden, want ook vrouwen en kinderen waren slachtoffer van de razzia. Precies zoals het ook is gebeurd. Het beeld in Rotterdam en de nieuwe bank in Dinxperlo vormen nu samen een verbinding.”
Voor Rotterdam is hij mede-dankbaar dat de gemeente Aalten heeft meegewerkt aan het herstel van dit monument.
Onthulling en betekenis voor de toekomst
Vrijdag werd de herinnering tastbaar gemaakt toen Versluis samen met burgemeester Stapelkamp de bank onthulde. “Het is een donkere bladzijde van onze gemeenschappelijke geschiedenis. Het kost moed en lef om een pijnlijk verleden onder ogen te zien, maar het is mooi dat hier de band tussen Rotterdam en Dinxperlo zichtbaar is geworden.”
De nieuwe Rotterdam-bank is een halfronde boombank, en als extra symbool werd na de onthulling ook een linde geplant. Versluis en Stapelkamp kregen hierbij hulp van wethouder Erik Groters en Johannes Hoven. De linde heeft ook een prominente plaats in het logo van de gemeente Aalten.
De bekende Dinxperloër en oud-politicus Freek Diersen heeft zich hard gemaakt voor de terugkeer van het bankje. “Opdat wij niet vergeten! Niet alleen om straks tachtig jaar vrijheid te herdenken, maar om te benadrukken dat vrijheid essentieel is en gewaardeerd moet blijven.”
Met de herplaatsing van het bankje past dit initiatief ook binnen het vernieuwde centrumplan van Dinxperlo. Wethouder Groters bevestigt: “Dinxperlo is op deze manier klaar voor de toekomst en daarmee is het verleden niet vergeten.”
Met deze zorgvuldige herplaatsing krijgt een verdwenen blijk van dankbaarheid opnieuw betekenis. Een eenvoudige bank, maar een krachtig symbool van hulp en solidariteit, dat nu weer onderdeel is van het Dinxperlose straatbeeld.
Geschreven door Eveline Zuurbier
Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@leuk.fm