DOETINCHEM – Doetinchem werkt al maanden aan de sanering van PFAS-verontreinigde grond en water. De vervuiling ontstond door lekkage van 1320 vaten met gebruikt blusschuim, afgevoerd in 2021 en 2022. De werkzaamheden worden uitgevoerd door aannemer NTP in opdracht van de gemeente. Het project kost rond de 8,5 miljoen euro.
Een deel van het industrieterrein in Doetinchem, vanuit de lucht gezien. – Foto: Omroep Gelderland
De vervuilde kleigrond wordt naar stortplaatsen in Wilp en Groningen gebracht, het sterk verontreinigde grondwater wordt via koolstof gefilterd en teruggepompt. Het zuiveren gebeurt met een speciaal voor deze locatie ontworpen zuiveringsinstallatie.
Er loopt een proef waarin onderzoekers kijken of verontreinigde kleigrond kan worden afgebakken tot bakstenen. Dat zou een circulaire oplossing zijn. De resultaten van die proef worden in het voorjaar verwacht.
De gemeente hoopt sowieso innovatief tot een oplossing te komen. Het onderzoek rond de kleibakstenen is nog niet afgerond. Er is een steenfabriek bezig met dit project, maar de gemeente Doetinchem wil niet prijsgeven waar de bakstenen worden gemaakt. “Wel zijn er eerste goede resultaten binnen”, zegt projectleider Aiko Hensums.
Geen handboeken voor sanering
Volgens de gemeente bestaan er nog geen handboeken voor het saneren van met PFAS verontreinigde locaties. “We zijn pionier tegen wil en dank, maar desalniettemin trots op onze aanpak”, zei wethouder Ingrid Lambregts eerder.
De grondsanering duurt ongeveer zes maanden. De eerste weken van november bestonden uit voorbereidende werkzaamheden op het terrein. Momenteel wordt de kleigrond in verschillende fasen ontgraven en afgevoerd en het grondwater gereinigd. Dit duurt vier tot vijf maanden.
Wetenschappelijk onderbouwde aanpak
Het verhitten van PFAS op een bepaalde temperatuur en het zuiveren van water via onder meer koolstof is volgens onderzoeker Jacco van Haveren, verbonden aan de Wageningen Universiteit, een wetenschappelijk onderbouwde methode.
Het is wel een extreem lastige werkwijze en eentje die niet overal toe te passen is. Van Haveren is met een team van onderzoekers daarom bezig te onderzoeken of er niet een mildere aanpak is om PFAS te vernietigen. Maar, zo benadrukt hij, hij is niet de enige. Wereldwijd buigen wetenschappers zich hierover. Hij vertelt verder dat ze bij de WUR kijken naar de inzet van verschillende bacteriën bijvoorbeeld. “Zo kijken we of micro-organismen een rol kunnen spelen bij het vernietigen van deze stoffen.”
Van Haveren vindt het een lastige zoektocht. Waar beschermen we ons tegen? Welk gevaar accepteren we? Tegen welke prijs? Niet elke stof binnen de PFAS-groep is zo schadelijk de ene stof erger dan de andere. “Het is in ieder geval een te goed door mensen ontwikkelde stof, PFAS. In Engelstalige landen noemen ze het ook wel de forever chemicals (eeuwigdurende chemicaliën).” Het zit volgens hem niet alleen in oud blusschuim, maar ook in regenkleding en beschermlagen van pannen.
Kijk hier naar beelden van de werkzaamheden
'Ontwikkel een andere stof'
Een andere oplossing om het PFAS-probleem aan te pakken is het niet te gebruiken, zegt hij. “Je zou andere stoffen kunnen gaan ontwikkelen. Ze zijn dan misschien niet zo goed, maar wel beter afbreekbaar.”
Het risico nu is volgens hem dat we weinig weten van de verspreiding van PFAS. “In mijn ogen zouden we ermee moeten stoppen op zoek moeten gaan naar alternatieve stoffen en soms genoegen moeten nemen met een slechtere stof. Een alternatief dat we dan wel makkelijker kunnen verwijderen.” Ook dit wordt momenteel onderzocht.
PFAS is een groep van duizenden chemische stoffen, bekend om hun lange afbreektijd en brede industriële toepassing. In blusschuim zat vooral PFOS, een toxische stof die zich snel verspreidt in grond en water. Sinds 2011 is PFOS-blusschuim verboden.
Volgens het RIVM kan PFAS zich ophopen in mensen en dieren, mogelijk kankerverwekkend zijn en het immuunsysteem, de voortplanting en de ontwikkeling van ongeboren kinderen beïnvloeden. De impact hangt af van de hoeveelheid en soort PFAS. Wereldwijd, onder andere bij de Wageningen Universiteit, wordt onderzoek gedaan naar de gevaren en alternatieven.
Saneren gifgrond Doetinchem kost 8,5 miljoen euro
Doetinchem mag bijna 4 ton verhalen op eigenaar gifvaten
Geschreven door Vera Moison, Davie Klein Gunnewiek
Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@leuk.fm