LICHTENVOORDE – Rembrandts Nachtwacht laat zien hoe belangrijk burgermilities ooit waren in de middeleeuwen. Lichtenvoorde heeft Schuttersgilde St. Switbertus. De vereniging is belangrijk voor de kermis, het corsospektakel en het koningschieten op maandagmorgen. Zij beginnen het plakweekend met eerst pluumkesaovend, een dag later op de vrijdagavond gevolgd door het vogelversieren. Beide avonden zijn omgeven door tradities en ceremoniële handelingen.
Het huidige koningspaar mag na Hans en Renate Pillen van De Koppelpaarden elk een dahlia op de vogel plakken. – Foto: Eveline Zuurbier
Tradities moeten blijven
“Wanneer je tradities loslaat, krijg je ze niet meer terug,” zegt commandant van het Schuttersgilde, Martin Rondeel. “Tradities horen bij het Lichtenvoordse kermisfeest. Je kunt ze wel aanpassen aan de huidige tijd door vernieuwing toe te voegen, maar de kern moet blijven. Voor ons is de kermis het hoogtepunt van het jaar,” aldus voorzitter Stef Bouwmeester.
De vogel versieren: een ceremonie
In de hoek van de zaal bij Hotel De Koppelpaarden staat een kale houten vogel op een stok, met daarnaast een kleinere reservevogel. Beide zullen op vrijdagavond worden versierd met dahliabloemen en de eerder gemaakte pluumkes. “Die komen uit onze eigen tuinen. Rietpluimen, amarant en hortensiabloemen worden in bosjes gebonden. We bevestigen ze op de vleugels, staart en hals van de vogel, zodat hij meer body heeft op de schietpaal. Er zijn verhalen van vroeger dat, wanneer er mooie bloemen bloeiden rond de kermis, mensen gewoon bij anderen in de tuin gingen knippen voor Pluumkesaovend,” vertelt Bouwmeester.
Inwijding van het nieuwe schuttershuis
Dit jaar heeft het Schuttersgilde hun nieuwe schuttershuis, De Koppelpaarden, laten inwijden. Dit gebeurde volgens protocol door de geestelijk adviseur, oorspronkelijk de pastoor van het dorp. Bij een nieuw schuttershuis hoort een nieuwe vendel. De oude, van ’t Zwaantje, is na vorig jaar voorgoed opgeborgen. De nieuwe vlag, met een koppel paarden erop, werd op vrijdagavond gezegend met wijwater door Betsy Hummelink van de kerk, de huidige geestelijk adviseur.
Ceremoniële handelingen
Na deze ceremonie kon het versieren beginnen. De dahliabloemen lagen al klaar op grote dienbladen en waren ingesmeerd met lijm. Deze handeling wordt een ceremonieel moment: alleen mensen met een bepaalde functie of titel binnen de vereniging mogen de vogel met dahlia’s versieren. Bouwmeester vroeg als eerste Hans en Renate Pillen van het schuttershuis, gevolgd door het koningspaar Jeremy en Laura Gierkink, de beschermvrouwe (de burgemeester van Oost Gelre), geestelijk adviseur Betsy Hummelink, commandant Martin Rondeel, vogelmaker Peter Elferink, erelid Theo Mellink (70 jaar lid), voorzitter Stef Bouwmeester en Thijs Kroezen, de voorzitter van het bloemencorso. Burgemeester Bronsvoort was verhinderd, dus de wethouders Jos Hoenderboom en Arjen Schutten namen haar plaats in tijdens de ceremonie.
Het maken van de kermisvogel
Het maken van de vogel vereist vakmanschap. Peter Elferink, van oorsprong meubelmaker, bouwt de vogel van zacht populierenhout. “Hij moet niet te snel kapotgeschoten worden, maar ook niet te lang heel blijven. Hij moet zo in elkaar zitten dat iedereen op maandag twee keer kan schieten, en het is mooi als de vogel om 13.00 uur valt.” (De redactie voegt toe: het vogelschieten begint om 10.30 uur.) Als de vogel te stevig blijkt te zijn, komt Elferink met commandant Martin Rondeel in actie. “Soms zit de vogel te vast in elkaar. Dan halen we hem even naar beneden en gaat de bijl erin. Zo splijten we het hout een beetje, waardoor hij sneller valt,” legt Elferink uit.
De kermisvogel bewaken
Als beide vogels vol zijn geplakt met dahlia’s, bindt Rondeel samen met een erelid de pluumkes op de vogel. Daarna kunnen de genodigden hun eerste kermisborrel drinken. De vogel wordt vervolgens opgeborgen op een geheime plek, zodat niemand hem kan stelen. Dit is al eens gebeurd toen Grollenaren de vogel stalen en als trofee in het stadhuis plaatsten. “Dat gaat ons niet nog een keer overkomen,” zegt Bouwmeester lachend. “We hebben altijd een reservevogel, die op de koets van het koningspaar wordt geplaatst tijdens de optocht op maandagochtend. Het koningsschieten begint dan op het Swite-terrein. We hopen dit jaar op een keizerstitel. Dat kan Jeremy worden, als hij de vogel opnieuw naar beneden schiet.”
Geschreven door Eveline Zuurbier
Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@leuk.fm