AALTEN – In aanloop naar Prinsjesdag voeren veel gemeenten actie om aandacht te vragen voor de penibele financiële situatie waarin zij verkeren. Aalten is een van die gemeenten. Den Haag kort de Nederlandse gemeenten met 3 miljard euro. Hoewel 1 miljard daarvan is teruggedraaid, blijven ze nog steeds met een gezamenlijk tekort van 2 miljard euro zitten. “Terwijl er steeds meer taken naar de gemeenten worden doorgeschoven, ontvangen wij steeds minder geld vanuit Den Haag,” zegt een strijdvaardige wethouder Ted Kok. “Wij vinden dat diefstal.”
Wethouder Ted Kok. – Foto: Gem. Aalten
Taken stapelen zich op zonder financiële middelen
Kok wil niet wachten op Prinsjesdag om te zien hoe het kabinet grote vraagstukken zoals bestaanszekerheid en woningnood zal aanpakken. Gemeenten zijn, doordat ze dichter bij de burgers staan, onmisbare schakels, maar kampen met financiële tekorten.
“De verantwoordelijkheden van gemeenten blijven groeien. Denk aan het onderhoud van straten, de veiligheid in de buurt, de ontwikkeling van nieuwe woongebieden en de hulpverlening aan mensen van jong tot oud. De lijst blijft maar doorgaan. Gemeenten krijgen steeds meer taken, maar steeds minder financiële middelen van de regering. Dit brengt gemeenten in een moeilijke positie,” zegt de Aaltense wethouder.
Begroting 2025 net sluitend, problemen in 2026 en verder
Voor 2025 kan de gemeente Aalten de begroting nog net sluitend krijgen. “De problemen ontstaan vooral in 2026 en verder, door een andere rekenmethodiek (red. op basis van het BBP),” zegt Kok. Wat gemeenten vanaf dan precies krijgen van het Rijk, is aanzienlijk minder dan voorheen. Aalten verwacht geen meevallers. Ook inflatie maakt de financiële vooruitzichten niet rooskleuriger op, aldus Kok.
Gebrek aan financiële speelruimte
De gemeente Aalten heeft nauwelijks financiële speelruimte. Dit voorjaar kon de gemeenteraad tijdens de behandeling van de jaarlijkse kadernota niet zoals gewoonlijk te werk gaan. In een kadernota worden op hoofdlijnen de inhoudelijke discussiepunten en randvoorwaarden – ‘kaders’ in raadsjargon – voor het opstellen van de begroting vastgesteld. Met deze kaders kan het college later in het jaar de begroting verder uitwerken, wat elk jaar begin november gebeurt in de gemeenten. Dit moment geldt als Prinsjesdag voor de gemeenten, met de algemene beschouwingen. In plaats van kaders vast te stellen, heeft de gemeenteraad van Aalten in juni aan het college gevraagd om een overzicht te geven van de opgaven en ambities van de gemeente. Kok wil er voorlopig nog niet aan denken opgaves te moeten afschalen. “We hebben nog een post onvoorzien en voldoende weerstandsvermogen om risico’s op te vangen.” Maar die is niet onuitputtelijk.
Onvoldoende steun vanuit Den Haag
“Het Rijk wentelt een bezuiniging van 3 miljard euro af op de gemeenten. Hoewel 1 miljard daarvan is teruggedraaid, blijft de overige 2 miljard staan. Wij noemen dat diefstal!” Gemeenten staan dichter bij de inwoners en vormen de verbindende schakel tussen verschillende partijen, zoals kwetsbare groepen, woningcorporaties, vastgoedontwikkelaars, boeren, burgers en waterschappen. “Ja, in die zin kunnen wij dat beter dan het Rijk, maar wij krijgen er steeds minder geld voor.”
Grote uitdagingen voor gemeenten
Gemeenten staan voor grote uitdagingen, zoals de energietransitie en het coördineren van energieverdeling en netverzwaring. Eind vorige week kregen zij van minister Madlener te horen dat ook het onderhoud van bruggen, viaducten en grote wegen voor rekening van de gemeenten komt. Deze infrastructuur werd in de jaren ’70 – de tijd van de wederopbouw – aangelegd en heeft nu onderhoud nodig. In veel gevallen is onduidelijk wie hiervoor verantwoordelijk is: het Rijk, de provincie of de gemeenten.
De grens is bereikt
“De grens is bereikt,” zegt wethouder financiën Ted Kok. “Zonder de juiste ondersteuning vanuit Den Haag kunnen wij niet langer garanderen dat wij onze inwoners de leefomgeving en ondersteuning kunnen bieden die zij verdienen.” Gemeenten worden voor onmogelijke keuzes gesteld.
Dringend beroep aan het nieuwe kabinet
De wethouder vervolgt: “Wij vragen het nieuwe kabinet met klem om verstandige besluiten te nemen die de leefbaarheid in onze gemeente garanderen. We blijven ons als gemeente inspannen, omdat wij vinden dat iedereen in de gemeente Aalten recht heeft op passende hulp en een prettige leefomgeving.”
Landelijke actie: samen op zoek naar een oplossing
Gemeente Aalten doet mee aan de landelijke actie ‘Je gemeente doet er alles aan’ om aandacht te vragen voor de nijpende situatie waarin veel gemeenten verkeren. Deze actie benadrukt de urgentie van de situatie en roept het kabinet op om passende maatregelen te nemen. Burgemeester Annette Bronsvoort van de gemeente Oost Gelre lichtte gisteravond de landelijke actie toe aan de raad. “Wij zullen de landelijke campagne steunen. We willen aan inwoners duidelijk maken wat gemeenten allemaal doen voor inwoners.”
“Wij blijven alles op alles zetten om de kwaliteit van zorg, welzijn en leefbaarheid in de gemeente Aalten te waarborgen en we rekenen erop dat politiek Den Haag onze inspanningen ondersteunt met het geld dat we daarvoor nodig hebben. Knaken voor de taken”, aldus de Aaltense wethouder.
Achterhoekse campagne
Met deze landelijke actie is nog niet alles gedaan. De Aaltense wethouder neemt het voortouw voor een Achterhoekse campagne. Een ludieke actie die verderop in het najaar gaat plaatsvinden.
Geschreven door Eveline Zuurbier
Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@leuk.fm